Bạn có từng nghĩ đến những cách chống nóng cực kỳ độc đáo như đi tiểu lên chân, há mồm giải nhiệt chưa?
Mùa hè đến gần, thời tiết nắng nóng khiến cho không khí cực kỳ ngột ngạt. Vào những lúc thế này, con người chúng ta sẽ mở máy quạt hay máy lạnh để giải nhiệt. Nhưng động vật lại không được như vậy, cũng vì lẽ đó mà chúng đã nghĩ ra những phương pháp chống nóng có một không hai.
1. Tiểu lên chân cho mát
Chúng ta đều biết Châu Phi là đất nước khô cằn và thường xuyên thiếu nước, nên loài cò Marabou sống tại đây luôn phải sống trong điều kiện ít nguồn nước và phải chịu đựng sự nóng gay gắt của ánh Mặt trời vùng nhiệt đới. Cũng vì vậy mà chúng đã tự nghĩ ra được cách chống nóng vô cùng bá đạo đó chính là tiểu lên chân mình.
Đôi chân của cò thường xuyên phải tiếp xúc với mặt đất nên nơi đó sẽ có nhiệt độ cao nhất. Bên cạnh đó, vì chân cò Marabou thiên về màu sẫm nên càng dễ hấp thụ nhiệt từ Mặt trời. Cũng có thể là vì vậy mà cò Marabou đã chọn cách giải nhiệt độc đáo này.
Ngoài ra, trong nước tiểu của cò có chứa nước và acid uric, nó có hai công dụng chính, thứ nhất là nước sẽ bốc hơi làm giảm nhiệt độ của đôi chân. Thứ hai là lượng acid uric kết tinh sẽ bám dính vào chân, từ đó sẽ tạo thành một lớp màng màu trắng có công dụng giúp phản xạ lại ánh nắng cực kỳ tốt.
Chân cò Marabou vốn là màu đen, và lớp màu trắng dính trên chân chính là kết tinh acid uric.
Tuy cách làm mát này không sạch sẽ cho lắm nhưng lại cực kỳ hiệu quả, vì việc này sẽ có thể giúp cò Marabou phát triển rộng rãi tại châu lục nóng nhất của thế giới.
2. Đi ngủ để khỏi thấy nóng
Cá phổi Tây Phi Protopterus annectens là một trong sáu loài cá phổi còn tồn tại trên thế giới. Hầu hết chúng đều sinh sống trong các môi trường nước ngọt của Tây Phi, Trung Phi và một nửa phía Bắc của Nam Phi.
Loài cá này có cấu tạo phổi sơ khai giúp lấy oxy trực tiếp từ không khí, do đó chúng có thể sống ở những đầm lầy hay khu vực nước nông thiếu oxy.
Tuy nhiên, những môi trường sống như vậy vào mùa khô thường bốc hơi hết nước, và tình trạng này sẽ kéo dài trong vài tháng trước khi có mưa. Đối với những loài cá khác, nếu không bị ánh Mặt trời thiêu đốt thì chúng cũng sẽ chết vì mất nước và thiếu oxy. Tuy nhiên, cá phổi vẫn sống khỏe trong điều kiện nóng và khô như vậy.
Khi nước bốc hơi hết…
… cá phổi sẽ chui xuống bùn và ngủ trong kén cho mát
Thực chất, trước khi vùng nước nơi chúng sống hoàn toàn khô cạn, cá phổi sẽ trốn sâu xuống dưới lớp bùn và tiết thật nhiều chất nhầy bao bọc cơ thể, chất nhầy này sau đó cứng lại thành một cái kén.
Vỏ kén chỉ cho phép không khí lưu thông nhưng giữ nước lại khiến cá phổi không bao giờ bị khô. Đồng thời, vì dưới mặt đất nhiệt độ thấp hơn bên ngoài nên cá phổi cứ vậy mà ngủ chờ đến khi mùa mưa trở lại mới chui ra kén.
3. Giải nhiệt bằng lưỡi
Tuyến mồ hôi của chó không được phân bố rộng rãi như con người mà chỉ tập trung hết tại lòng bàn chân của chúng. Cũng vì vậy mà chúng ta không hề thấy chó đổ mồ hôi trên người dù trời có nóng đế đâu đi chăng nữa, thay vào đó sẽ là những vệt chân ướt của chúng. (sửa rồi)
Chó cũng biết nắng nóng đấy nhé!
Vì không có nhiều các tuyến mồ hôi như người, nên loài chó sẽ không chọn cách giải nhiệt bằng mồ hôi, mà sẽ giải nhiệt bằng phương pháp “độc quyền” của chúng đó chính thè lưỡi và thở hổn hển. ( sửa rồi)
Những hơi thở mạnh sẽ giúp lượng nước bọt trên lưỡi và chất ẩm trong phổi chó bay hơi theo cùng cách thức làm mát của mồ hôi. Đồng thời, lượng mạch máu tập trung tại lưỡi và phổi loài chó cũng rất nhiều, đẩy nhanh quá trình luân chuyển máu làm mát cơ thể.
Vậy liệu con người có thể áp dụng cách giải nhiệt này không? Câu trả lời là có thể nhưng hiệu quả sẽ kém xa các chú chó. Thứ nhất, lưỡi chúng ta nhỏ nên diện tích làm mát ít hơn. Thứ hai, tuyến nước bọt chó có cấu tạo đặc biệt khiến lưỡi luôn trong tình trạng “ướt át”, còn bạn nếu thử thở bằng miệng một lúc hẳn sẽ thấy bị khô lưỡi.
4. Thay đổi “thời trang” theo nhiệt độ
Loài tắc kè hoa sa mạc Chamaeleo namaquensis được tìm thấy tại một trong những sa mạc khô hạn và nóng nhất thế giới – sa mạc Namib, phía Nam Châu Phi.
Nhiệt độ tại đây ban ngày có thể vượt mức 45 độ C, trong khi ban đêm ở dưới mức đóng băng. Để có thể sinh tồn tại vùng đất khắc nghiệt như vậy, các sinh vật đều phải có những khả năng phi thường.
Tắc kè hoa sa mạc có khả năng không cần uống nước, chỉ lấy lượng nước cần thiết từ thức ăn. Ngoài ra, loài này còn sử dụng khả năng biến đổi màu “nhanh như chớp” để thích nghi với sự chênh lệch nhiệt độ quá lớn giữa ngày và đêm.
Vào sáng sớm, khi nhiệt độ xung quanh còn thấp, tắc kè hoa sẽ biến đổi lớp da thành màu đen sậm để có thể hấp thu nhiệt từ Mặt trời nhanh nhất.
Khi nhiệt độ càng tăng màu da tắc kè hoa sẽ càng nhạt dần cho đến khi trở thành màu trắng vào giữa trưa nhằm phản xạ lại hầu hết nhiệt.
Bên cạnh đó, có đôi khi loài tắc kè hoa này sẽ biến một nửa thân mình hướng về Mặt trời thành màu trắng để phản xạ nhiệt, còn nửa kia ở hướng ngược lại là màu tối để hấp thụ.
Điều này khiến khi nhìn vào, chúng ta có thể lầm tưởng đây là hai chú tắc kè hoa ghép lại với nhau chứ không phải một cá thể duy nhất.
Nhiều lúc tắc kè hoa ta cũng “diện” mỗi bên một màu
